500 jaar speelgoed

Archeoloog Wim Tiri werkt als vrijwilliger in ons onroerenderfgoeddepot. In de reeks ‘Ondergrondse geheimen’ deelt hij zijn grote en kleine ontdekkingen.

'Spelen, spelen, spelen maar...'

Naar aanleiding van de Archeologiedag hadden we met Erfgoed Noorderkempen een kleine tentoonstelling met speelgoed uit de archeologische ondergrond in elkaar gestoken. Er werd getoond dat ‘oud’ speelgoed toch niet altijd ‘out’ hoeft te zijn: knikkers, dobbelstenen en speelschijven. En ook vroeger werd de wereld van de volwassenen nagemaakt op kindermaat: poppen, kinderserviesjes en autootjes. Maar helaas, de mini-tentoonstelling ‘500 jaar speelgoed’  is helaas niet meer. Heb je ze gemist, geen erg. Je kan een groot deel van de tentoongestelde voorwerpen (met extra informatie) terugvinden op KempensErfgoed.be. 

Spelen door de eeuwen heen

Spelen is van alle tijden. Al eeuwenlang gebruiken kinderen speelgoed om de wereld om hen heen te ontdekken en na te doen. Speelgoed is een spiegel van het echte leven.

Poppen waren altijd al populair. Ze veranderden mee met de mode: ze werden mooier en moderner. Kinderen met interesse voor techniek kozen voor bijv. voor speelgoedauto’s die leken op echte modellen.

Ook ‘winkeltje spelen’ is niks nieuws. Kinderen doen al generaties lang alsof ze boodschappen gaan doen. Knikkers en dobbelstenen zijn al eeuwen favoriet. Alleen het materiaal veranderde: van klei en bot naar glas en kunststof.

Niet al het speelgoed was trouwens alleen voor kinderen bedoeld. Schaken was vroeger vooral een spel voor volwassenen. Vandaag spelen we online tegen mensen van over de hele wereld. Vroeger gebeurde dat met echte schaakstukken, vaak prachtig gemaakt uit ivoor.

Info bij de afbeeldingen:

• Afb. 4: Mini Cooper Magnifique Corgi 334, metaal en kunststof, 1968 – 1970. (Erfgoed Noorderkempen, opgraving Jacobsmarkt, context S307 –  depotnr. 2009_073_0303). Meer lezen over ‘de put met de speelgoedautootjes’, dat kan via deze link.

• Afb. 5: Knikkers in aardewerk (onregelmatig gerold), loodglazuur. Diameter ca. 13 mm. (Erfgoed Noorderkempen, opgraving Jacobsmarkt, context S399 – contextdatering 1860 – 1925, depotnr. 2009_073_1065_06). Meer weten over knikkers, lees het in de blog van ‘Ondergrondse geheimen’: ‘over knikkers en andere kleine speelgoedballetjes’.

• Afb. 6: Loper (onderdeel schaakspel), ivoor, Brits-Indië, 2de helft 19de eeuw. Hoogte 5,2 cm. (Erfgoed Noorderkempen, opgraving Jacobsmarkt, context S399 – contextdatering 1860 – 1925, depotnr. 2009_073_0895)